Addis Ababa’yı gezdiğim günün ertesi, şöförüm Sofonias ile birlikte yola koyulduk. Altımızdaki araç Toyota jeep 4×4. Ülkenin tüm kuzeyini karayoluyla katedeceğimiz için, bazı yolların da yer yer bozuk olacağını düşündüğümüzde böyle bir arazi aracı kesinlikle uzun yol için gerekli oluyor. Ayrıca yaptığımız hesaba göre 12 günde toplam yaklaşık 4000 km gibi bir yol yapacağız. Bu hiç de öyle kolay değil. Belli yerlerde, özellikle girdiğimiz köy, kasaba ve şehirlerde hızlı gitme şansın yok. Önüne büyük ve küçük baş hayvanlar, kalabalık insan grupları, yük taşıyan kamyonlar ve başka engeller çıkabiliyor. Bu yüzden birçok turist ve gezgin bazı şehirler arasında gidip gelmek için havayolunu tercih ediyor. Bu tip uzun yollara alışık olduğumdan ve ülkeyi daha iyi tanıma, keşfetme düşüncesi ağır bastığından karayolunu tercih ettim. Özellikle gerek yol boyunca karşılaştığım ilginç insan manzaraları ve gerekse ülkenin güzel olan doğası nedeniyle bu yorgunluğa değdiğini düşünüyorum. Sadece Lalibela-Addis Ababa arasını uçakla yapmanızı öneririm.
İlk konaklayacağımız büyük şehir Addis Ababa’nın yaklaşık 560 km kuzeyindeki Bahir Dar. Bu tüm Etiyopya seyahatimin en uzun yolu olacak. 1800 metre yükseklikteki Bahir Dar, Tana Gölü kıyısında yer alıyor. Etiyopya’nın Riviyerası olarak tanımlanıyor. Palmiye ağaçlarının gölgelediği geniş caddeleriyle güzel bir şehir. Çevresindeki yerleri dikkate aldığımızda Etiyopya’nın görülmesi gereken şehirlerden biri. Tana Gölü, dünyanın en uzun nehri Nil’in iki kolundan bir tanesi olan Mavi Nil’in (diğer kolu Beyaz Nil, Victoria Gölü’nden başlıyor) çıktığı yer. Mavi Nil Tana Gölü’nden çıktıktan sonra, 30 kilometre ötede Mavi Nil Şelalesi’ni meydana getiriyor. 

Bugün yolda geçti. Yol üzerinde küçük köylerden geçtik. Bir yerde mola verip, meşhur Etiyopya kahvesinden içtim. Sanırım Etiyopya seyahatim boyunca ilginç bir sunumu olan bu kahveden çok içeceğim. Ayrıca güzel bir manzara sunan Mavi Nil Boğazı’ndan geçtik.
Nihayet akşam saatinde iki gece konaklayacağım Abay Minch Lodge’a varabildik. Burası tüm Etiyopya seyahatimin boyunca en beğenmedim tesis oldu. Personel ilgisizdi. Bir de odamda sivrisinek problemi yaşadım. Oysa resepsiyonda bana odalarda sivrisinek olmaz denmişti. İyi ki yanımda önlem olarak sivrisinek kovucu getirmişim. Aslında 2000 metrenin altında kalan kuzeydeki tek yerleşim burası. Bir de göl kıyısında. Sivrisinek olmasının nedeni de bu. 2000 metrenin üzerindeki yerlerde sivrisinek ve dolayısıyla sıtma tehlikesi yok.

Yarın gezeceğim Bahir Dar’da programım şöyleydi. Önce sabah seansında Mavi Nil Şelalesi’ne gidecektim. Tana Gölü kıyısında alacağım öğle yemeği sonrası ise göl üzerindeki Zege Yarımadası’na tekneyle giderek buradaki tarihi kiliseleri ziyaret edeceğim.

 Gezilecek Yerler  :

 *Mavi Nil Şelalesi   :

 Mavi Nil’in Tana Gölü’nden çıktıktan sonra meydana getirdiği, Bahir Dar’ın 35 kilometre güneyinde kalan bu şelaleye, yerel halk tarafından “Tiss İssat” (duman çıkaran su) ismi verilmiş. Sabah otelden ayrıldıktan sonra, yaklaşık bir saatlik bir sürede yerel rehberimle buluşacağımız yere vardık. Son olarak geçtiğimiz taşlı topraklı köy yolu ilginç insan manzaralarıyla doluydu. Özellikle arka arkaya sıralanmış şeker kamışı tarlalarının olduğu bu yolda, at arabalarına ve eşeklerin sırtına yüklenmiş şeker kamışı yaprakları ilginç görüntüler oluşturuyordu.
Lokal rehberimle buluşmanın ardından, aracı terk edip şelaleye kadar yer yer tırmanışların olduğu bir patikadan yürüyüşümüzü sürdürdük. Bu arada nehrin diğer tarafına geçerken kullandığımız tarihi Portekiz Köprüsü’nü 1632’de Kral Fasilidas yaptırmış. İlginç insan manzaralarına tanıklık ederek yaptığımız bu yürüyüş sonunda Mavi Nil Şelalesi’ne varmıştık.

Aslında Afrika’nın önemli bir şelalesi. Yalnız şu anda kuru dönem olduğundan suyu iyice azalmış durumda .Yağmurlar mayıs-eylül arası. Bu nedenle şelalenin suyunun en bol olduğu ve doğanın yemyeşil olduğu ekim ayı burayı ziyaret için en uygun dönem. Ama sonunda burası çok güzel bir doğa manzarasına tanıklık edeceğiniz bir yer. Bol bol fotoğraf çektikten sonra, Mavi Nil’i besleyen küçük bir ırmak olan Alata Irmağı üstünden geçen asma köprüyü geçerek şelalenin yanına kadar ulaştık.
*Zege Yarımadası Manastırları  :

Tana Gölü 3600 km2lik yüzölçümüyle ülkenin en büyüğü. Göl milyonlarca yıl önce volkanik püskürtme neticesinde oluşmuş. Göl üzerinde 37 ada ve 29 tane de manastır bulunuyor. Bunlardan yirmisi üzerinde yer alan manastırlar 16-17 yüzyıllarda inşa edilmiş. Bu tarihi manastırlar gerek mimarileri, gerekse içindeki iyi korunmuş resimleriyle görülmeye değer güzellikte. Ben de turistlerin en çok ziyaret ettiği ve en güzel manastırların  yer aldığı Zege Yarımadası’ndakileri görmeye gittim. Bunun öncesinde Tana Gölü kıyısındaki Lake Shore adlı restoranda keyifli bir öğle yemeği yedim. Burası açıkçası hoşuma gitti. Tam kafa dinlemek için, sessiz ve sakin bir mekan. Manzarası güzel. Ayrıca yemekleri de lezzetliydi.
Öğle yemeği sonrası tekneyle Zege Yarımadası’na gittim. Yaklaşık bir saat süren tekne turu ardından oradaki yerel rehberle buluşup yarımada üzerindeki turumuza başladık. Yarımada üzerinde kahve ağaçları göze çarpıyordu. İlk gezdiğim Azwa Maryam Manastırı oldu. Alışılagelmiş kilise mimarisinden farklı bir yapı. İlk kez böyle bir kilise ziyaret ediyordum. Etiyopya’nın kendi kültüründe yarattığı geleneksel kilise mimarisine sahip. Yuvarlak şekildeki kilisenin damı ağaç ve bitki köklerinden örülmüş. Kilisenin üç kapısı var. Bunlardan kuzey kapısı erkekler, güney kapısı kadınlar ve batı kapısı rahipler için. Kilisenin içinde ise on iki havariyi temsil eden 12 tane kapısı var. Ancak kapının arkasına geçemiyorsunuz çünkü burada Etiyopya’daki her kilisede olduğu gibi Kutsal Ahit Sandığı’nın bir kopyası var. Onu sadece kilisenin baş papazı görebiliyor. İç kısmında ise İsa’nın hayatının tasvir edildiği İncil’den çok güzel resimler yer alıyor.
Manastırlar arasında belli bir mesafe olduğundan, zaman kaybetmemek için tekrar tekneye  binip yarımadanın en büyük ve en güzel manastırı olan Uda Kitane Mihret’e gidiyoruz. 14. yüzyılda inşa edilmiş mimarisi ve dini nitelikteki duvar resimleriyle Etiyopya’nın en güzel örneklerinden birini oluşturmaktadır. Buradaki manastırlarda duvar resimlerinin olması, insanların o dönemde okuma yazma bilmemesi ve her şeyi duvar resimleriyle anlatmaya çalışmasıyla ilgili.
Zamanım olsaydı Tana Gölü üzerindeki başka manastırları da ziyaret edebilirim. Ancak bu iki manastırı görmek de bana buradaki manastırlar hakkında iyi bir fikir verdi. Sonrasında tekrar Bahir Dar’a doğru tekneyle dönüşe geçtik. Bahir Dar’a yaklaştığımızda su aygırlarını ve papirüsten botun içindeki bir balıkçıyı gördük. Tana Gölü’nde balıkçılar papirüsten yapılma küçük botlarıyla balık avlamaya çıkıyorlar.

İlgili Yazılar:

LALİBELA AFRİKA’NIN BOYNUZUNDAKİ ÜLKE : ETİYOPYA – Şubat 2019 GONDAR ADDİS ABABA AKSUM

Sabah kahvaltısı sonrası Bahir Dar’dan kuzeydeki Gondar’a doğru yola çıktık. 185 kilometrelik yolu yaklaşık 3 saatlik bir sürede alacaktık. Addis Ababa’dan Bahir Dar’a gelirken karşılaştığım insan manzaralarının benzerlerine bu yolda da rastladım. Yol boyunca yürüyen insanlar. Ulaşım araçlarının kısıtlı olduğu bu fakir ülkede, insanlar bir yerden bir yere ulaşabilmek için sürekli yürüyorlardı. Bazı günler kilometrelerce yürüdükleri oluyordu. Çocuklar da okuldan evlerine yürüyerek gidip geliyorlardı.
Yolda giderken bazen pazar yerlerine uğradık. Haftanın belli günleri kasaba ve köylerde kurulan pazarlar ilginç görüntülere sahne oluyor.
Gondar,  Etiyopya’nın tarihi bir kenti. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki kent, 1636’da İmparator Fasilades tarafından kurulmuş. O yıllarda Gondar’ın Altın Çağı başlamış. Gondar, Etiyopya’nın Addis Ababa’dan önceki başkenti olmuş. Fasilades tarafından başkent olarak seçilmesinin nedenleri arasında çok verimli topraklara sahip olması ve üç ana kervan yolu kavşağında yer alması var. Kısa sürede gelişip büyüyen kentte refah seviyesi artmış. Fasilidas öldüğünde geride zengin ve ihtişamlı bir kent bırakmış. Sarayları, bahçeleriyle göz kamaştırıyormuş. Fakat 1755’lerde İmparator İyasu’nun ölümü sonrası, kent giderek önemini kaybetmeye başlamış.

Gondar pek büyük bir kent değil. Yürüyerek gezilebiliyor. Kentin merkezi İtalyanların yaptığı Piazza (meydan demek). Başta saraylar olmak üzere krallara ait yapıların yer aldığı duvarlarla çevrili kısım Piazza’nın güneyinde kalıyor. Bunun dışında kentte görülmeye değer güzellikte Fasilidas Hamamları ile Debre Berhan Selassie Kilisesi var. Ben de Gondar şehrini keşfetmeye önce bu kiliseden başladım.

 Gezilecek Yerler    :

 *Debre Berhan Selassie Kilisesi  :

Diğer kiliselerin hepsi 1880’li yıllarda Sudanlı Dervişler tarafından yıkılıp yağmalanırken, 17. yüzyılda Fasilidas’in büyük oğlu İmparator İyassu tarafından inşa edilmiş Debre Berhan Selassie yıkılmayıp ayakta kalmış tek kilise. Çevresi iki surla çevrili olan kilise, taş duvarları, kemerli kapıları ve içerisindeki İsa’nın hayatıyla ilgili çok iyi korunmuş resimleriyle dikkat çekiyor. Etiyopya’nın en güzel kiliselerinden biri.
*Fasilidas Hamamı   :

Kentin merkezi olan Piazza’nın yaklaşık 2 km kadar kuzey batısında yer alan bu hamama, 17. yüzyılda Gondar’ı kurup başkent yapan İmparator Fasilidas’ın adı verilmiş. Fasilidas dinlenmek için buradaki hamama gelirmiş. Gerçekten burası huzur veren, sakin, hoş bir yer.
Ortada bir vaftiz havuzu var. Burası her sene 18-19 Ocak tarihlerinde kutlanan ülkenin en büyük dini festivali Timkat’a ev sahipliği yapıyor. Hz.İsa’nın vaftizi ile ilgili olan bu festival sırasında, dikdörtgen formdaki bu havuzda İsa’nın Ürdün nehrinin suyuyla vaftiz sahnesi canlandırılıyor.
Fasilidas Hamamı duvarlarını sarmış olan Banyan Ağacı, yılanvari kökleriyle ilginç bir görüntü oluşturuyor. Bilindiği gibi Banyan kökleriyle dikkat çeken kutsal bir ağaç. Ölümsüzlüğün simgesi. Bu ağacın çok güzel görüntülerine 2013’de Kamboçya’da gezdiğim Angkor Wat tapınaklarında rastlamıştım.
*Fasilidas Sarayı    :

Fasilidas Sarayı, Gondar’ın en etkileyici yapısı. Aslında burası bir kompleks. Toplam 7 hektarlık büyük bir alanda farklı imparatorların yaptırdığı saraylar var. Bu sarayların yanı sıra kiliseler, kütüphane, atlar için ahırlar, Dawit’s hall diye bilenen müzik evi, Türk hamamı, sarnıç gibi yapılar inşa edilmiş. Her ne kadar burası 1888’de Sudanlı Müslümanlar ve 1941’de İtalyanları buradan çıkartmak için İngilizler tarafından bombalanıp tahrip edilse de, bazı yapılar günümüze kadar iyi korunmuş bir şekilde gelmeyi başarmış.
Gondar’a Nasıl Gelinir   :

Gondar’a ya benim yaptığım gibi Bahir Dar’dan karayoluyla geleceksiniz. Ya da Etiyopya’yı ziyaret eden birçok turist ve gezginin tercihi olan havayoluyla. Başkent Addis Ababa’dan ya da Lalibela’dan Ethiopian Airlines’ın Gondar’a direk seferleri var.

Gondar’da Konaklama  :   

Gondar’da bir gece konakladığım Goha Hotel, Etiyopya seyahatimde en beğendiğim konaklama tesisi oldu. Otelde akşam yemeği de yedim. Yemekleri lezzetliydi. Ayrıca otelin manzarası çok güzel. Terasından tüm Gondar ayaklarınızın altında.

Gondar’da Yeme – İçme  :

Gondar’da öğle yemeği yiyecekseniz, tercihiniz kesinlikle Four Sisters adlı restoran olsun. Etiyopya seyahatim sırasında en iyi yemeklerden birini bu restoranda yedim. Açık büfe olarak sunulan yemekler içinde hem acılı Etiyopya yemekleri, hem de Avrupa tarzı yemekler var. Lezzetleri de gayet iyi. Açık büfe için 230 Birr  (7-8 USD) ödüyorsunuz.

İlgili Yazılar:

BAHİR DAR LALİBELA AFRİKA’NIN BOYNUZUNDAKİ ÜLKE : ETİYOPYA – Şubat 2019 ADDİS ABABA AKSUM

Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa, 2400 metreye varan rakımıyla dünyanın en yüksek üçüncü başkenti konumunda. Aynı zamanda yaklaşık 6 milyona varan nüfusuyla ülkenin en büyük kenti. Kente gece yarısı vardıktan sonra, doğruca iki gece konaklayacağım otelime hareket ettim. Ertesi sabah ise toplam 13 gün birlikte olacağım şöförüm Sofonias ile Addis Ababa gezimize başladık. Bu tur sırasında Melaku adındaki kısa boylu, sempatik bir Etiyopyalı lokal rehber bize eşlik etti. 26-28 derece dolaylarında güneşli güzel bir hava vardı. Sabah biraz serin olsa da, öğleye doğru sıcaklık artıyor.

Kent 1889 yılında İmparator II.Menelik tarafından 2900 metre yüksekliğindeki Entoto Dağı yakınındaki tepede kurulmuş ve kurulmasının ardından ülkenin başkenti olmuş. İsmi “yeni çiçek” anlamına geliyor. Daha sonra Kraliçe Taitu tarafından seçilmiş şimdiki yerine taşınmış.

Addis Ababa büyük ve yaygın bir şehir. Bu yüzden gezerken bir yerden bir yere ulaşmada araç kullanmanız şart.
Kentin kuzeyindeki Piazza (İtalyanca’da meydan anlamına geliyor) semtinde İtalyan işgali sırasında yapılan bazı binalar olsa da, Addis Ababa’nın pek güzel bir şehir olduğunu söyleyemem. Geniş caddeleri, meydanları ile modern bir şehir görünümünde. Şehirde en görülmesi gereken yerler ise müzeler. Bir de Holy Trinity (Kutsal Teslis) ve Saint George Katedralleri var. Onun için bu şehre bir tam gün ayırmanız yeterli olacaktır.
Gezime şehrin ilk kurulduğu Entoto Tepesi’nden başladım. Ama burayı gezeceklere önerim bu tepeye gün batımına doğru çıkmalarıdır.  Çünkü sabah güneş karşıdan geldiği için, aşağıdaki Addis Ababa şehrinin fotoğraflarını tam istediğiniz gibi çekemeyebilirsiniz.

Gezilecek Yerler  :

*Entoto Tepesi   :

Şehrin kuzeyinde kalıyor. İmparator II. Menelik Addis Ababa’yı ilk bu tepede kurmuş. II.Menelik’in buradaki sarayı bugün bomboş. Açıkçası müze haline getirilebilirdi.
Yukarı çıkarken gördüğüm okaliptüs ağaçlarını II.Menelik Avusturalya’dan getirtmiş. Tepeden Addis Ababa’nın güzel bir panoramik görüntüsü hakim.

*Etnoloji Müzesi :

Bu müze Addis Ababa’ya gelenlerin ziyaret etmesi gereken yerlerin başında geliyor. Afrika’nın en güzel müzelerinden biri olarak kabul ediliyor. Müze 1975 yılında vefat eden son imparator Haile Selassie’nin Eski Sarayı içinde yer alıyor. Addis Ababa Üniversitesi kampüsü içindeki saray güzel bahçeler ve çeşmelerle çevrilmiş. 1929 yılında inşa edilmiş olan saray, 1963’de müzeye çevrilmiş. Haile Selassie ise kendine başka bir saray inşa ettirip oraya taşınmış.
Giriş holünde sarayın tarihine ilişkin küçük bir sergi bulunuyor. Müzeyi gezerken Etiyopya’nın çok zengin bir kültüre sahip olduğunu anlıyorsunuz. Sarayın odalarının yanı sıra, Haile Selassie’nin İtalyanlar tarafından eboni ve fildişinden yapılmış tahtını görüyorsunuz.
Müzeye giriş ücreti 100 Birr.
 *Ulusal Müze   :

Etnoloji Müzesi’nin ardından gittiğim kentin bu ikinci önemli müzesinde sergilenen eserler arasında hiç şüphesiz en önemlisi “Lucy” adı verilmiş 3,2 milyon yıllık insan fosili. Bu fosilleşmiş insan 1974 yılında Etiyopya’nın Afar bölgesinde keşfedilmiş. Ayrıca bu bölümde timsah, su aykırı fosillerini görüyorsunuz.
Üst katta art galeri var. Burada güzel resimler sergileniyor. Bir üst katta ise silahları, mücevherleri, müzik aletlerini, giysileri görebilirsiniz.
Müzeye giriş ücreti 100 Birr.
*Holy Trinity Katedrali   :

Kentin en güzel yapılarından biri. Aynı zamanda Aksum’daki Sainte Mary of Zion’un ardından Etiyopya’nın ikinci önemli ibadet yeri. Katedralin içinde İmparator Haile Selassie ve eşinin Aksum stili granitten mezarları var.
Etiyopya’nın bu en büyük ortodoks kilisesi Haile Selassie tarafından 1941-1942 yılları arasında inşa ettirilmiş. Portekiz, Ermeni, Hint ve Grek mimarilerinden etkilenmiş. Ayrıca kilisenin ön cephesi dört melek ve dört İncil yazarının heykelleriyle süslü. İç kısımdaki önemli Etiyopyalı sanatçılara ait olan vitraylar çok güzel.
*St.George Katedrali     :

İmparator II.Menelik tarafından 1896’da İtalyanları Adwa’da büyük bir yenilgiye uğratmaları anısına yapılmış ve ülkenin aziz patronu, koruyucusu Aziz George’a adanmış. Neoklasik stildeki sekizgen formdaki katedral 1911 yılında tamamlanmış. İmparator Haile Selassie burada taç giymiş. Katedralin iç kısımdaki duvarları resimler ve mozaiklerle kaplı.
*Yekatit 12 Anıtı  : 

Bu anıt, 1937’de Viceroy Graziani’nin hayatına kastedilmesine karşılık İtalyanlar tarafından işgal sırasında öldürülen binlerce masum Etiyopyalı anısına dikilmiş.
Benim zamanım kalmadığı için gezemediğim Red Terror Müzesi, eğer zamanınız olursa gezmenizi önereceğim bir başka önemli müze. Burada İmparator Haile Selassie’nin iktidardan düşüşü sonrası, ülkede hakimiyeti ele olan komünist Derg rejiminin yaptığı katliamlara tanıklık ediliyor.

Addis Ababa’da Konaklama  :

Addis Ababa’da iki gece konakladığım Magnolia Hotel, trafik olmadığında havalimanına on dakika gibi bir mesafede. Oteli ve odamı beğendim. Gayet konforluydu. Sadece kahvaltısı zayıf. Zaten Etiyopya’da kalacağınız süre içinde otel kahvaltılarından pek fazla beklentiniz olmasın. Yumurta ve meyve (karpuz ve muz gibi)en çok tercih edebileceğiniz şeyler. Bu yüzden iyi ve sıkı bir kahvaltı yapmayı düşünenlerin yanında vakumlanmış peynir ve zeytin getirmelerini tavsiye ederim.

Addis Ababa’da Yeme – İçme  :

Etiyopya yemekler konusunda pek fazla beklenti içine girmemeniz gereken bir ülke.  Öğle yemeğini rehberimin tavsiye ettiği Ulusal Müze yanındaki Lucy adlı bir lokantada yedim.
Yemeklerin lezzeti çok iyi olma da, idare eder nitelikteydi. Bir litrelik su ve habesha marka biranın her biri 30 Birr yani yaklaşık 1 USDS idi. Ana yemekler ise 150-220 Birr (5-7 USD)civarında.

Akşam yemek yediğim Fransız restoranı La Mandoline, Addis Ababa’nın en iyi restoranlarından biri. Burada Fransız spesialitelerinin tadına bakabilirsiniz. Otelim Magnolia’ya çok yakın mesafedeydi. Terası olan güzel bir mekan. Genelde turistler tercih ediyor. Yemeklerini başarılı bulduğumu söyleyebilirim.Bu yüzden öneriyorum. Etiyopya’da kaldığım iki haftalık süre boyunca en iyi yemek yediğim yerlerin başında geliyordu. Yalnız yemeklerin fiyatları diğer yerlere göre daha yüksek, 300 Birr (10 USD) civarında.

İlgili Yazılar:

BAHİR DAR LALİBELA AFRİKA’NIN BOYNUZUNDAKİ ÜLKE : ETİYOPYA – Şubat 2019 GONDAR AKSUM

Önce Gondar’dan Simien Mountains’a geçtim. Orayı gezip bir gece konakladım. Ardından ertesi gün 360 kilometre mesafedeki Etiyopya’nın en eski başkenti Aksum’a devam ettim. Aksum, Etiyopya’nın en kuzeyinde yer alan şehri; Eritre sınırına çok yakın. Yolda ilk kez develere rastladım. Bu yolun devamında çölümsü topraklar başladığı için, sanırım develerle çok sık karşılaşacağım.
Etiyopya’ya gelenlerin ziyaret etmesi gereken yerlerden biri. Çünkü en kutsal ve en eski kent. Afrika’nın en eski krallığı olan Aksum Krallığı (MS.200-750) bu topraklarda doğmuş. Ayrıca milattan önceki yıllarda da burada kurulmuş eski medeniyetler varmış. Sonuçta burası çok eski ve tarihi bir şehir. Bir diğer önemi de, Hıristiyanlığın Etiyopya’ya girdiği yer olması. Aksum Kralı Ezane MS.4. yüzyılda Hıristiyanlığı kabul etmiş ve resmi dini ilan etmiş. Etiyopyalı Hıristiyanlar için büyük önemi olan Kutsal Ahit Sandığı Aksum’da bulunuyor.

Etiyopya’yı bölgelere ayırdığımızda (toplam 9 bölge var), burası Tigray bölgesi oluyor. Bu bölgede yaklaşık 7 milyon insan yaşıyor. Bölgenin en büyük şehri Mekele. Aynı zamanda Addis Ababa’nın ardından Etiyopya’nın ikinci büyük şehri. Ama Aksum içlerinde en görülmeye değer olanı.

Aksum’a öğleden sonra keyifli bir yolculuğun ardından vardım. Otelim Armah yeni bir otel; kentin ana caddesi üzerinde bulunuyordu. Aksum oldukça küçük bir kent. Tüm görülecek yerler birbirine yakın. Kent deniz seviyesinden yüksekliği 2100 metre civarında. Yüksek bir kent olmasına rağmen, hava bugün bir hayli sıcaktı; 34 derece dolaylarında. Otele yerleşmenin ardından kentte kısa bir tur attım. Ertesi sabah ise rehberimle buluşup Aksum’daki gezimize Obelisk Park’tan başladım.

 Gezilecek Yerler  :

*Dikilitaş Parkı     :

Daha önce Mısır ve İtalya’ya birçok kez gitmiş ve oralarda çok sayıda obelisk görmüştüm. Aksum’da gördüklerim onlardan farklıydı. Bunların dizaynı tipik Aksum mimari tarzındaydı. Sonuçta Mısır’dakiler kadar albenili değildi ama bu kent obeliskler açısından önemliydi. Arkeologların yaptığı bir araştırmaya göre, eskiden Aksum ve çevresinde 400’den fazla obelisk varmış.
Obelisk bir güç sembolüymüş. Her gelen kral daha büyüğünü yaptırmak istemiş. Üzeri dekore edilmiş olanlar krallar için yapılırken, üzerinde hiçbir süslemesi olmayanlar ise soyluluk ifade ediyor. Obelisklerin içine kraliyet ailesinin mezarları inşa ediliyor.
Obelisklerin yapıldığı dönem Hıristiyanlıktan önce. O zaman ay tanrısına tapınılıyormuş.
Tek parça kaya kütlesinden meydana gelen obeliskler bulunduğu yere taşınmasının ardından, önce oyularak dekore ediliyor ve sonrasında da ilgili yere dikiliyordu.
Bu park içinde bitirilmemiş bir obelisk te var. Dikilitaş Parkı’nda bir de küçük bir arkeoloji müzesi bulunuyor.
*St.Mary of Zion Kilisesi  :

Hıristiyanlık Etiyopya’ya Aksum Kralı Ezana tarafından MS.4 yüzyılda getirilmesinden sonra, aynı yüzyıl içinde ilk olarak Hz.Meryem’e ithaf edilen St.Mary of Zion Kilisesi inşa edildi.  Bu aynı zamanda Afrika’nın ilk yapılan kilisesiydi. Daha sonra iki kez yıkılan kilise, her seferinde yeniden yapıldı. Son yapılışı 17. yüzyılda kral Fasilidas tarafından gerçekleşti. Buraya sadece erkekler girebiliyor.
Onun karşısındaki yeşil kubbeli kilise ise 1955’de son imparator Haile Selassie’nin eşi tarafından İtalyanlara yaptırılmış. Onun yanında yeni bir kilise daha var. Şu anda Kudüs’ten getirilmiş orijinal Kutsal Ahit Sandığı bu iki kiliseden birinde saklanıyor. Hangisinde olduğunu kimse bilmiyor. Yan yana olan bu iki kiliseye zaten halkın girmesi yasak.
Burada büyük alanda bir de Haile Selassie’nin 1965’de yaptırdığı yeni katedral var. Burası modern bir mimari örneği; 3000 kişi kapasiteli. İnşası on sene sürmüş. Erkekler ve kadınlar buraya girebiliyorlar.

 *Kral Kaleb ve Kral Gebre Meskel Mezarları  :

Öğleden sonra, merkezin yaklaşık 2 km kuzey doğusundaki küçük bir tepede yer alan Gebre Meskel ve babası Kaleb’in yeraltındaki mezarlarını ziyaret ettim. MS.6. yüzyılda yaşamış ve hüküm sürmüş bu iki Hıristiyan kralın mezarları 1906 yılında Almanlar tarafından keşfedilmiş.
Aksum Kralı Kaleb döneminde Yemen’de Yahudi ve Hıristiyan çatışmaları baş göstermiş. Bunu duyan Kaleb 70 bin askeriyle Yemen’e gidip, Yahudileri yenmiş ve tekrar Aksum’daki sarayına geri dönmüş. Döndükten sonra da kendini Hıristiyanlığa adayıp keşiş olmuş.
Buradaki mezar taşları granitten ve Aksum’un 7 km kadar batısından buraya getirilmiş. Kaleb’in oğlu Gebre Meskel’e ait olan ikinci mezarda haç figürleri var. Bunları duvarlarda da görmekteyiz.
*Kral Ezana’ın Yazıtı    :

Kral Kaleb ve Kral Gebre Meskel mezarlarının 2 km kadar ötesinde, aynı yol üzerinde. Kral Ezana’nın yazıtının 1988’de üç çiftçi tarafından bulunduğu küçük mekanı ziyaret ettik. Burada MS.4. yüzyılda Hıristiyanlığı kabul eden ilk kral Ezana’nın üç dilde (Sabean – Geze ve Yunanca) aynı metni bir sütun üzerine yazmış olduğunu görmekteyiz. Bu yazıt kralın düşmanları üzerindeki zaferlerini anlatmaktadır. Yazıtın bir bölümünde Savaş Tanrısı’na teşekkür edilmektedir. Bu da bu taşın Ezana’nın Hıristiyanlığı kabulünden önceye, yani MS.330-350 yılları arasına tarihlendiğini göstermektedir.
*Swimming Pool of Queen Sheba :

Günün sonunda ziyaret ettiğimiz Kraliçe Saba’nın havuzunun MÖ.1000 yılında inşa edildiği düşünülüyor. Kraliçe Saba’yı Hz.Süleyman’ın ününü duyup, yanında götürdüğü değerli hediyelerle onu Kudüs’de ziyaret etmesinden biliyoruz.
Aslında burası bir havuzdan çok, yağmur sularının toplandığı bir sarnıç. 135 metre genişlikte ve 6-7 metre civarında bir derinliğe sahip olan bu sarnıç,  Aksum halkına su tedarik etmek için yapılmış. 1960 yılında yeniden inşa edilmiş. Ayrıca burası MS.4 yüzyıldan bugüne kadar tıpkı Gondar’daki Fasilidas Hamamı gibi Timkat Festivali sırasında kullanılmış. Zaten yukarıdaki haç burasının kutsal bir yer olduğuna işaret ediyor.

İlgili Yazılar:

BAHİR DAR LALİBELA AFRİKA’NIN BOYNUZUNDAKİ ÜLKE : ETİYOPYA – Şubat 2019 GONDAR ADDİS ABABA