İspanya İtalya’nın ardından Avrupa’da en fazla ziyaret ettiğim ülke. Bask bölgesi dışında, hemen hemen her bölgesini bugüne kadar gezme fırsatı buldum. İlk gidişimi hatırlıyorum, 1997 senesiydi. Eşimle birlikte Barselona’da çok keyifli 4-5 gün geçirmiştik. Daha sonraki yıllarda Barselona başta olmak üzere birçok kez tur götürdüm İspanya’ya. Her gidişimde de ayrı bir keyif aldım ve çok güzel anılarla ayrıldım bu ülkeden. 2011 yılında İspanyolca öğrenmek için gittiğim Salamanca’daki günlerimi ise unutamam. Öğrencilik günlerime geri dönerek, iki ay kaldığım bu şehirde İspanya’nın tadını tam anlamıyla çıkartmış ve bu güzel ülkeyi daha çok sevmiştim. Bu arada İspanya’nın Castilla y Leon ve Galicia bölgelerindeki birçok şehrini de bu dönemde gezmiştim. Nihayet bu senenin haziran ayında bu güzel ülkeye tekrar dönmeye karar verdim. Bu defa eşim ve kızımı yanıma alarak çıktığım bu seyahati sadece İspanya’nın güneyindeki Endülüs bölgesiyle sınırlandırdım. Bana göre Endülüs, İspanya’nın 17 özerk bölgesi içinde en görülmeğe değer olanıydı.
İspanyolların “ Andalusia”dedikleri Endülüs’e yapacağım bu seyahat için 9 günlük bir rota çıkartmıştım. Önce THY ile İstanbul’dan Malaga’ya uçacak ve turu yine bu şehirle tamamlayacaktım. Bu defa programa daha önceki seyahatlerim sırasında görme fırsatı bulamadığım Ronda, Cadiz ve Jerez de la Frontera gibi şehirleri de almıştım.
Genel Bilgiler :
* Avrupa’nın güney batısında, İber Yarımadası’nda yer alan bir Akdeniz ülkesi. Güney ve doğuda Akdeniz’e, kuzeyde Atlas Okyanusu’na kıyısı var. Batıda Portekiz, kuzeyde Fransa ve Andorra ile komşu.
* Son verilere göre nüfusu 47 milyon.
* 504 bin km2lik yüzölçümü ile Fransa’dan sonra Batı Avrupa’nın ikinci büyük ülkesi.
* Başkenti Madrid. Madrid aynı zamanda İspanya’nın en büyük şehri.
* Halkın %96 kadarı Hıristiyan Katolik.
* Yönetim şekli Anayasal Monarşi. Senato ve Millet Meclisi’nden oluşan iki odalı Parlamenter sistemle idare ediliyor. Kral 2014’den beri I.Juan Carlos’un oğlu VI.Felibe.
* Halen 1978 Anayasası geçerli. Bu anayasaya göre ülke 17 özerk bölgeye ayrılmış.
* 1986’den beri Avrupa Birliği; 1982’den beri NATO üyesi.
* Para Birimi Euro.
* İspanya’ya girebilmek için Türk vatandaşlarının İstanbul’daki İspanya Konsolosluğu’ndan Schengen Vizesi almaları gerekiyor.
İspanya’ya Nasıl Gidilir :
THY’nın İstanbul’dan Madrid, Barselona, Valenciya, Malaga, Bilbao gibi İspanya’nın büyük kentlerine direk seferi var. Bunun yanı sıra Pegasus, Sunexpress gibi başka havayolları da İstanbul’dan direk olarak İspanya’nın bazı kentlerine uçuyor. Uçuş yaklaşık 4 saat civarında sürüyor.
İspanya’ya Ne Zaman Gidilir :
Aslında her mevsim güzeldir İspanya. Ama Temmuz ve Ağustos ayları hem çok sıcak ve hem de turistlerin yoğun olduğu bir dönem olduğundan, kültürel bir tur yapmak için en uygun ayların Mayıs-Haziran ve Eylül-Ekim olduğunu söyleyebilirim.
İspanya’da Kentler Arası Ulaşım :
Yerine göre tren ya da otobüsle bir kentten diğerine rahatça ulaşabilirsiniz. Daha rahat bir şekilde gezmek isteyenler araba kiralayabilirler.
İspanya Tarihi :
MÖ.1100 yılında Fenikeliler İspanya topraklarında ilk yerleşimi kurmaya başladılar; onları Keltler ve Yunanlılar takip etti.
MÖ.237’de İspanya’da Kartacalıların egemenliğini görüyoruz.
MÖ.202’de Romalılar Kartacalıları İber Yarımadası’ndan attılar.
MS.5 yüzyılda Roma hakimiyetine son veren Vizigotlar İspanya’yı istila etti ve onların gelişiyle birlikte Hıristiyanlık İspanya’da yayılmaya başladı.
MS.711 yılında Tarik Bin Ziyad komutasında Kuzey Afrika’dan gelen Magripliler, Cebelitarık Boğazı aşarak İspanya’yı fethe soyundu. O güne kadar İspanya’yı ellerinde tutan Vizigotları mağlup ederek tüm ülkeyi İslam topraklarına kattılar.
MS.756’da Şam’dan kaçıp gelen I.Abdurrahman’ın İspanya’da düzeni sağlamasıyla, Endülüs Emevi Devleti’nin temelleri atılmış oldu.
MS.758’de I.Abdurrahman Cordoba’da yerleşti ve emir ilan edildi.
MS.1031 yılında Endülüs Emevi Devleti yıkıldı. Çeşitli bağımsız prensliklere ayrıldı. Bu da dört büyük krallığın (Kastilla, Aragon, Leon ve Navarra) İspanya’daki kentleri Müslümanlardan sırasıyla geri almaya başlamasıyla sonuçlandı.
MS.1086’da Almoravid hanedanının Fas’tan İspanya’ya gelişiyle, Katolik Kralların İspanya’da ilerleyişi durdu.
MS.1146’da Fas’tan gelen Almohadlar bu defa Güney İspanya’yı (Endülüs) istila ettiler.
MS.1212’de üç büyük hıristiyan krallığın (Kastilla, Aragon ve Navarra) birleşmesiyle Almohad hanedanının mağlup edilmesi neticesinde, Endülüs kapıları Hıristiyanlara açılmış oldu. Sonrasında sırasıyla Cordoba, Jaen, Sevilla,Huelva ve Cadiz ele geçirildi.
MS.1238-1492 yılları arasında Nasri Sultanlığı yönetimi altında Müslümanların son kalesi olan Granada altın çağını yaşadı.
MS1474’de Kastilla kraliçesi İsabella ile Aragon kralı Fernando’nun evliliğiyle iki krallık birleşti. İspanya Krallığı’nın temelleri atıldı.
MS.1492’de Cenovalı denizci Kristof Kolomb, Katolik krallar adına Yeni Dünya’yı keşfe gitti. Bu arada aynı tarihte Yahudiler İspanya’dan sürüldü ve Müslümanların son kalesi olan Granada, Katolik kralların eline geçti. Böylece Araplar İspanya’dan atıldı.
16.yüzyıl Hıristiyan yönetimi altında İspanya’nın altın çağı oldu.
1561 yılında kral II.Felibe Madrid’i başkent yaptı.
MS.1588’de denizlerdeki güçlü İspanyol donanması, İngiliz donanmasına karşı aldığı yenilgiyi takip eden taht ve din kavgaları sonunda, İspanya zayıflayarak çökmeye başladı.1668’de Portekiz’i, 1714’de ise Avrupa’daki bazı topraklarını kaybetti.
19.yüzyıla gelindiğinde İspanyolların Amerika Kıtası’ndaki bütün sömürgeleri bağımsızlıklarını kazanmıştı.
1936-1939 Milliyetçilerle Cumhuriyetçiler arasında İç Savaş yılları.
1939-1975 Franco dönemi. Bu faşişt dönemde binlerce Cumhuriyetçi idam edildi.
1975’te Franco’nun ölümünden sonra, I.Juan Carlos kral oldu.
1977’de demokratik seçimler yapıldı ve Anayasal Monarşi dönemi başladı.
1978’de bugünkü Anayasa kabul edildi.
İspanya Ekonomisi :
İspanya üzüm, zeytin, narenciye ve tahıl üretiminde dünyada önemli bir yere sahip. Dünyada yaklaşık 1.102.000 hektarlık alanla en fazla bağlık araziye sahip ülke. Bunun yanı sıra 39,3 milyon hektolitre şarap üretimiyle de İtalya ve Fransa’nın ardından dünyada üçüncü sırada. La Rioja, Catalunya, Navarra, Murcia , Catilla y Leon bölgelerinin çok iyi şarapları var.
Zeytin ve zeytinyağı üretiminde de dünyada ilk sırada İspanya. Sevilla’dan Granada’ya gelirken, yol boyunca gördüğüm zeytin ağaçlarının bolluğu beni şaşırtmıştı. Boş buldukları her yere zeytin ağacı dikmişler. Zaten Endülüs bölgesinin İspanya’nın toplam zeytin üretiminin %45’ini karşılaması bunun bir göstergesi.
Tarımın yanı sıra sanayisi de gelişmiş İspanya’nın. Hatta esas itibariyle bir sanayi ülkesi olduğunu söyleyebiliriz. Otomotiv, tekstil, kimya, ilaç, gıda sanayi gibi önemli sanayi dallarına sahip. Bunun yanı sıra elektronik ürünler, optik ürünler, sanayi makinaları ve gemi yapımında da iddialı.
Tabii turizm, İspanya ekonomisinde önemli bir gelir kaynağı. Fransa ve Amerika Birleşik Devleri’nin ardından dünyada en fazla turist çeken üçüncü ülke.
İspanya’da Yeme – İçme :
İspanyollar yemek yemeğe ve içmeye çok düşkün bir ulustur. İspanya mutfağından bahsederken, ilk akla gelen şey ise “tapas”tır. İçkinin yanında atıştırmalık olarak sunulan çeşitli mezelere verilen addır tapas. İspanyolca kapak anlamına gelen “tapa” kelimesinden türemiştir. Tapas adeti, bir rivayete göre, barmenlerin müşterilerine sundukları şarap kadehlerinin üzerlerini sinekler girmesin diye birer ekmek dilimiyle kapatmaları sonucu ortaya çıkmıştır. Zaman içinde barmenler bu ekmek dilimleri üzerine çeşitli çeşniler koymaya başlamıştır. Müşterilerin bu adeti sevmeleri sonucunda, bu kanapeler bardakların üzerinde kapak olmaktan çıkıp, küçük tabaklar içinde servis edilmeye başlanmış ve sonunda tapas bugünkü anlamına kavuşmuştur.
İspanyollar özellikle akşam iş çıkış saatinden sonra arkadaşlarıyla buluşup tapas barlara gitmeyi çok severler. Bu barlar İspanyol kültüründe de sosyalleşmek bakımından önemli bir yer tutar. Bu barlarda yaygın olarak bira (cerveza), kırmızı şarap (vino tinto) ya da beyaz şarap (vino blanco)içilir. Barlara göre değişiklik gösteren çok çeşitli tapaslar vardır. Bunların hepsinden burada bahsedemeyeceğim için, sadece en çok tercih edilen belli başlı tapaslara değinmekle yetineceğim.
Boquerones (bir çeşit Akdeniz hamsisi olup, kızartması çok lezzetli oluyor).
Calamares fritos (kalamar tava)
Pulpo (ahtapot)
Croquetas de pollo (tavuklu kroket)
Tortilla de patata (patatesli omlet)
Atun con tomate (domates soslu ton balığı)
Salmon (somon) balığı ve diğer balık ve deniz ürünleriyle hazırlanan tapaslar.
Salamura yeşil zeytin
Jamon (jambon)
Tapas barların geleneksel ve hoş adetleri vardır. Örneğin bir tapas bara gidip bira ya da şarap siparişi verdiniz, içkinizin yanında ikram olarak uygun bir tapas getirirler. Özellikle Endülüs’te iri yeşil zeytin en çok ikram edilen tapasların başında gelir.
İspanyolların ünlü yemeklerinden biri de Paella’dır. Ana malzemesi safranlı pirinç olan paellanın deniz ürünlüsü (paella con mariscos) ya da karışık olarak yani içine tavuk, sosis gibi malzemeler de ilave edilerek hazırlananı (paella mista) var. Valencia kentinin paellası (Paella Valenciana) meşhurdur. Zaten paellanın ilk çıkış yeri de Valencia yakınındaki Albufera köyüdür.
Bir de buraya has hafif alkollü bir içki olan Sangria’dan bahsetmek gerekir. Kırmızı şarap ve meyve sularıyla hazırlanan ve içine buz konan bu lezzetli içki, İspanya’da çok tercih edilir.
Sangria’ya benzeyen bir diğer İspanyol içkisi de, Tinto de Verano. Soğuk içilen bu içki yazın sıcak günlerinde son derece rahatlatıcı bir etki yapar. Az miktarda kırmızı şarabın, soda ile karışımından meydana gelir. Soda yerine sırasında Sprit, Seven Up gibi soft drinklerin kullanıldığı da olur. Üzerine bir dilim limon ve bol buz eklenir.
Bir diğer İspanyol içeceği Horchata. Pirinç, tarçın ve kakule katılarak hazırlanan ve soğuk içilen, badem tadında bir içecek.
İspanya’da kafelerde, özellikle de sabah kahvaltısı sırasında en çok içilen sıcak içecek “Cafe con leche” yani sütlü kahvedir.
İspanya’da özellikle sabah kahvaltısı sırasında çok yenen bir şey de churro. Bizim tulumba tatlısına benzeyen bir tür kızarmış hamur tatlısı olan churro, sıcak çikolata içine batırılarak yeniyor.
İspanya’da akşam yemekleri geç yenir. Öğle yemeği sonrası kapanan restoranlar, akşam kapılarını saat 20.00’den itibaren açmaya başlarlar. İspanyollar genellikle akşam yemeklerini 21-22 arası yerler.
İspanyol Dansı – Flamenko :
Flamenko Güney İspanya’ya yani Endülüs bölgesine özgü bir danstır. Güney İspanya’daki Endülüs ve Çingene kültürünün kaynaşmasından ortaya çıkmıştır. Bu dansta sadece el ve kol değil; ayaklarla yapılan teknik hareketler de önemlidir. Dans sırasında kullanılan enstrüman gitardır. Topuk vurarak, eller çırpılarak yapılan bir danstır. İspanya’nın birçok şehrinde Flamenko showlar olsa da, en iyi Flamenko Sevilla ve Granada gibi Endülüs’ün iki büyük şehrinde izlenir.
İspanya’da Konaklama :
İspanya’da her bütçeye uygun konaklama tesisi bulunuyor. Bunlar arasında otel, pansiyon, hostel ve apartman dairesini sayabilirim. İspanya’ya yaptığım seyahatlerde bunların hepsinde kalma fırsatım oldu. Yalnız kalınan tesislerin hiçbirinde kahvaltı oda ücretine dahil edilmiyor; ekstra olarak müşteriye belli bir fiyattan sunuluyor. Seyahatimiz boyunca kahvaltımızı hep dışardaki kafelerde yaptık. Böylece otelde ödenen kahvaltı ücretine göre çok daha avantajlı oldu.
